Verborgen symbolen in Het Laatste Avondmaal: Wat betekenen ze?

Kun je het verraad horen?

In 2007 opperde computertechnicus en muzikant Giovanni Maria Pala het idee dat er een **melodie verborgen in het schilderij. Hij suggereerde dat de horizontale lijnen van het tafelkleed die elkaar snijden met het brood en de handen van de discipelen **overeenkomen met muzieknoten. Achterstevoren gespeeld krijg je een melancholisch requiem, bedoeld om op een pijporgel te spelen, wat het sombere moment weerspiegelt. Hoewel de theorie het potentieel van de kunstenaar voor complexe symboliek en verborgen boodschappen in zijn werk benadrukt, blijft het een debat of da Vinci deze elementen bewust als muzieknoten plaatste of dat het gewoon toevallige interpretaties zijn.

Da Vinci deed de wiskunde

We hebben gehoord over Leonardo da Vinci's fascinatie voor getallen. Hier krijgen specifieke getallen, vooral drie en vier, een symbolische betekenis. De apostelen staan in groepen van drie, met Jezus in het midden. Er zijn drie ramen achter Jezus en zijn figuur vormt een driehoek met de tafel. Dit gebruik van drieën is een verwijzing naar de Heilige Drie-eenheid in het christendom (Vader, Zoon en Heilige Geest). De vieren symboliseren de vier evangelisten. De apostelen zitten in vier groepen, op de muren hangen vier sets wandtapijten met drie ruimtes ertussen. Dit samenspel van getallen zou de verbinding tussen het goddelijke (God) en het aardse (mensen) kunnen voorstellen.

De dans met de Fibonacci-reeks

De mysterieuze Dans tussen Kunst en Wiskunde houdt niet op bij da Vinci's obsessie met 3en en vieren! De interpretatie van het schilderij kan op één lijn worden gebracht met de Fibonacci serie, met één tafel, een centrale figuur, twee muren aan de zijkant, drie ramen en figuren die in drieën zijn gerangschikt. Maar daar houdt het niet op; oh nee, de geest van Fibonacci weeft nog dieper. Er zijn vijf groepen figuren, acht panelen op de muren, acht tafelpoten en in totaal 13 individuele figuren.

Gemorst zout brengt ongeluk

Ooit gehoord van het bijgeloof dat gemorst zout ongeluk brengt? Een van de geheimen van Het Laatste Avondmaal'is het moment waarop zich een merkwaardig moment ontvouwt: Er is een plechtige bijeenkomst van Christus en zijn discipelen, bevroren in de tijd als geesten van een verre herinnering. Onder hen zit Judas Iskariot, zijn aanwezigheid een schimmig figuur temidden van het heilige gezelschap. En daar, vlak naast hem, ligt gemorst zout, als zaadjes van het lot over de tafel verspreid. We weten wat dit betekent: er komt verraad aan.

Wat is er met de vis?

Voor de apostel Andreas ligt een bord vol vis, waarschijnlijk een knipoog naar de evangelieverhalen waarin verschillende apostelen vissers waren voordat ze door Jezus werden geroepen. Deze vissen symboliseren ook Christus zelf en grijpen terug op het vroegchristelijke ichthus-symbool. Het debat over de vraag of de afgebeelde vissen paling of haring zijn, voegt een laagje intrige toe. In het Italiaans klinkt "paling" als "indoctrinatie", terwijl "haring" in Noord-Italië religieuze ontkenning kan betekenen.

De toevoeging van sinaasappels aan de tafel maakt de zaken echter ingewikkelder. Sinaasappels waren niet gebruikelijk in het Jeruzalem van de 1e eeuw, wat tot verschillende interpretaties heeft geleid. Sommigen suggereren dat Da Vinci ze gebruikte om Jezus subtiel afstand te laten nemen van zijn Joodse wortels, terwijl anderen ze linken aan een 15e-eeuws verhaal waarin palingen en sinaasappels symbool stonden voor gulzigheid. Hoewel Da Vinci's bedoelingen onduidelijk blijven, is het duidelijk dat hij deze elementen om zijn eigen artistieke redenen heeft toegevoegd, want er is geen precedent voor het opnemen van alen op De tafel van het Laatste Avondmaal in de joods-christelijke iconografie.

Geen lekker eten, alleen brood en wijn

Stel je dit eens voor: een eenvoudig brood en een beker wijn, omgetoverd tot vaten met een diepgaande betekenis. Het brood en de wijn in Het Laatste Avondmaal zijn symbolen van iets veel groters - het lichaam en bloed van Jezus Christus. Jezus draagt zijn discipelen op om deel te nemen aan dit heilige ritueel, een symbolische daad van herinnering aan zijn ultieme offer.

Dit ritueel, dat bekend staat als de communie of de Eucharistie, dient als hoeksteen van het christelijk geloof en symboliseert niet alleen de eenheid met Christus, maar ook een diepe verbondenheid met zijn leer. Als gelovigen deelnemen aan het brood en de wijn, worden ze uitgenodigd om de essentie van de boodschap van Christus te ervaren, zijn liefde te belichamen en zijn nalatenschap in de wereld uit te dragen. Het is een spirituele gemeenschap die tijd en ruimte overstijgt en gelovigen samenbindt in een gedeeld begrip van geloof en verlossing.

Niet weer de granaatappel uit de hel

De granaatappel is altijd slecht nieuws, nietwaar? Maar nee, dit gaat niet over Persephone die het zaad eet en daarmee haar lot bezegelt om in de onderwereld te wonen. In Het Laatste Avondmaal heeft de granaatappel die op de tafel is afgebeeld een symbolische betekenis. De rijpe pitten van de granaatappel symboliseren de druppels bloed die Jezus vergoot om de mensheid te redden, en benadrukken de opofferende aard van zijn naderende kruisiging.

Verborgen Judas en waarom het schimmig is

Wat is een groter geheim in Het Laatste Avondmaal dan de verrader zelf? Judas is de enige apostel met een verborgen gezicht, gehuld in schaduwen, die de 'beweging van de ziel' symboliseert. Zijn handen, waarvan de ene naar brood reikt en de andere een geldbuidel vasthoudt, symboliseren zijn dubbele rol in het verraden van Jezus.

Samenzweringstheorieën over Het Laatste Avondmaal

Is dat Maria Magdalena of gewoon een jeugdige Johannes?

Dan Browns roman De Da Vinci Code populariseerde de theorie dat de figuur rechts van Jezus niet Johannes de apostel is, maar Maria Magdalena. Voorstanders wijzen op het lange haar en de vermeende vrouwelijke trekken van de figuur. Kunsthistorici verwerpen deze bewering echter en stellen dat de figuur gewoon Johannes is, afgebeeld op een jeugdige en androgyne manier, zoals gebruikelijk was in de kunst van de Renaissance en in Da Vinci's andere werken.
Afgezien van artistieke conventies zijn er verschillende dwingende redenen waarom de aanwezigheid van Maria Magdalena bij het Laatste Avondmaal onwaarschijnlijk is. Alle vier evangeliën tonen Het Laatste Avondmaal deelnemers, en Maria Magdalena staat niet bij hen vermeld. En de kunst van de Renaissance gaf over het algemeen de voorkeur aan mannelijke figuren in prominente religieuze rollen, wat de maatschappelijke en religieuze hiërarchieën van die periode weerspiegelde.

Is er een schilderij in het schilderij?

Volgens computeranalist Slavisa Pesci stuitte hij in zijn hightech analyse op een ander schilderij binnen Leonardo's meesterwerk. Nadat hij de afbeelding had omgedraaid en over het origineel had gelegd, beweerde hij een afbeelding te hebben gevonden van een vrouw die een baby vasthoudt. Pesci beweert verder de aanwezigheid van een Tempelier aan het einde van de tafel, waarmee hij zinspeelt op hun connectie met de Heilige Graal. Hij suggereert ook een kelk voor Christus en ziet zelfs een zelfportret van da Vinci in het midden van het schilderij. Pesci's theorie ontketende online een razernij die kort na de onthulling vele da Vinci websites deed crashen. Terwijl sommigen de beweringen van Pesci verwerpen, blijven anderen geïntrigeerd door de mogelijkheid van verborgen betekenissen in het iconische kunstwerk.

Van Gogh: Kunst imiteert kunst

Er is een populaire en provocerende theorie in de kunstwereld die zegt dat Van Gogh een hommage aan het schilderij in zijn eigen schilderij verborg. Blijkbaar heeft Vincent van Gogh een eerbetoon aan Leonardo da Vinci's Het Laatste Avondmaal (1495-98) verborgen in zijn beroemde werk Caféterras bij Nacht (1888). Bij nadere bestudering toont het schilderij een centrale figuur met lang haar temidden van 12 anderen, naast een eenzame figuur die in de schaduw verdwijnt.

De theorie dat Jezus een gewone man was

Een Italiaanse uitvinder en expert in Da Vinci's kunst, die 15 jaar lang het werk van de kunstenaar bestudeerde, suggereert dat Leonardo da Vinci's Het Laatste Avondmaal een verborgen boodschap bevat die erop wijst dat Jezus sterfelijk was. In tegenstelling tot andere schilderijen waarop Jezus en zijn 12 volgelingen worden afgebeeld als heiligen met aureolen, springt Da Vinci's weergave eruit. De afwezigheid van halo's betekent volgens de onderzoeker dat Da Vinci Jezus wilde afbeelden als een gewoon mens.

Da Vinci hing rond in gevangenissen om Het Laatste Avondmaal goed te kunnen schilderen

Er wordt algemeen aangenomen dat Leonardo da Vinci echte mensen gebruikte als model voor de gezichten van de apostelen in zijn schilderijen. Volgens de legende zocht hij inspiratie bij Milanese criminelen voor het gezicht van Judas, de figuur die als vierde van links Jezus verraadde. Er wordt zelfs gespeculeerd dat da Vinci zijn eigen beeltenis in de muurschildering heeft verwerkt en zichzelf heeft afgebeeld als Sint Jacobus de Meerdere.

Spookt het bij het Laatste Avondmaal?

Hier is een eng geheimpje: Een spiegelbeeld, het omgekeerde of gereflecteerde evenbeeld van de scène, showt een aantal zeer griezelige beelden. Veel van de apostelen lijken op skeletten of dieren zoals paarden en honden. Jezus zelf lijkt een geit te zijn of een soort wezen met twee hoorns. Sommigen geloven dat dit een Satanische aanwijzing in het schilderij is.