Bij traditionele fresco's wordt op nat pleisterwerk geschilderd voor een sterke hechting met de muur. Maar Leonardo da Vinci, altijd de experimentator, probeerde iets anders. Hij bracht tempera (verf gemaakt van pigmenten gemengd met eigeel) aan op een droog gipsen oppervlak. Bovendien bereidde hij de muur voor met een speciale behandeling om de verf beter te laten hechten. Door op een droge ondergrond te werken kon Da Vinci de tijd nemen, ingewikkelde details toevoegen en het schilderij gaandeweg veranderen. Dit is duidelijk te zien in de ongelooflijke details en levensechte figuren in Het Laatste Avondmaal. Deze unieke benadering leidde er echter toe dat het schilderij na verloop van tijd langzaam in verval raakte.
Fascinerende feiten over de muurschildering van Het Laatste Avondmaal
1. Het Laatste Avondmaal is geen fresco
2. Da Vinci gebruikte een hamer en spijker om het ideale perspectief te krijgen.
Het Laatste Avondmaal is niet alleen verbluffend vanwege het onderwerp - het is ook een uitstekend voorbeeld van een eenpuntsperspectief. De manier waarop Leonardo da Vinci speelde met symmetrie en hoeken geeft het schilderij een bijna droomachtige diepte. En hier komt het interessantste deel: om het perfecte perspectief te krijgen sloeg da Vinci spijkers in de muren en gebruikte touwtjes om de hoeken aan te geven.
3. Er zijn drie vroege exemplaren
Hier is een leuk weetje! Er zijn drie kopieën van Het Laatste Avondmaal, vermoedelijk gemaakt door leerlingen van Leonardo da Vinci. Giampietrino, een van de kopieën van zijn studenten in de Royal Academy of Arts in Londen, hielp zelfs bij de restauratie van het origineel nadat het was afgebladderd en verslechterd omdat het in tempera en olieverf op een droge muur was geschilderd. Je vindt ook kopieën van Cesare da Sesto in een kerk in Zwitserland en Andrea Solari in een museum in België.
4. Napoleon en zijn troepen beschadigden het schilderij
Stel je dit eens voor: Het schilderij van het avondmaal, dat er al wat slechter aan toe was, moest nog een beproeving doorstaan tijdens de hoogtijdagen van Napoleon. Toen zijn troepen Milaan binnenvielen in de 18e eeuw, veranderden ze de kamer waar het in stond in een stal! Stel je het arme schilderij voor, dat nog meer schade oploopt tussen al dat hooi en paardenhoeven. Het is een scène die rechtstreeks uit een drama over kunstgeschiedenis komt!
5. Het schilderij heeft ook de Tweede Wereldoorlog overleefd
Tijdens het tumultueuze tijdperk van de Tweede Wereldoorlog stond Het Laatste Avondmaal voor een geduchte beproeving. Een bom verwoestte het dak en een deel van de muur van de refter, waar Leonardo da Vinci's meesterwerk zich bevond. Ondanks de verwoesting eromheen, hield het schilderij wonderbaarlijk genoeg stand. Haar overleving bewijst dat ze veerkrachtig is, weer een storm van tegenspoed heeft doorstaan en er ongeschonden uit is gekomen.
6. Het wordt niet tentoongesteld in een museum en zal dat ook nooit worden.
Het Laatste Avondmaal bevindt zich in geen enkel museum. Het wordt onderhouden in Santa Maria delle Grazie. Het Laatste Avondmaal is geschilderd op de noordelijke muur van de refractory in het klooster. De vuurvaste ruimte is omgebouwd tot een gecontroleerde ruimte om verdere aantasting van het schilderwerk door omgevingsfactoren te voorkomen. Vanwege de grote afmetingen van 460 cm × 880 cm en het feit dat het op een muur is geschilderd, kan het niet naar een museum worden verplaatst.
7. Een deel van het schilderij ontbreekt
Laten we ons verdiepen in een fascinerend hoofdstuk van de kunstgeschiedenis. In 1652 waren er renovaties aan de gang in het klooster Santa Maria delle Grazie, waar Het Laatste Avondmaal werd geschilderd. Helaas werd tijdens deze renovaties besloten om een nieuwe deuropening te maken, waardoor een deel van het schilderij onherstelbaar beschadigd raakte. Helaas betrof dit ook het onderste centrale deel van het kunstwerk, wat gevolgen had voor de afbeelding van Jezus' voeten.
8. Het Laatste Avondmaal maakt Leonardo's politieke statement
Kunsthistoricus Michael Ladwein zegt dat het schilderij een subtiele knipoog is naar de opdrachtgever, Ludovico Sforza, de hertog van Milaan. Ludovico was een echte Renaissancemens die de kunsten en wetenschappen in Milaan ondersteunde. Ondanks zijn culturele bijdragen kreeg zijn reputatie een klap door militaire campagnes en een aantal vermeende tekortkomingen in een tijd van interne conflicten. Het schilderij bevat in zijn streken een geheim verhaal over macht, prestige en de complexiteit van het mecenaat in renaissancistisch Italië.
9. Het schilderij is een popcultuurfenomeen
Het Laatste Avondmaal is een begrip in de popcultuur geworden, met verschijningen in tv-shows als The Simpsons en South Park, waar het wordt gebruikt voor komische en satirische effecten. Zelfs Drama's als The Sopranos en sciencefictionseries als Battlestar Galactica bevatten de thema's verraad en geloof. Sitcoms als That '70s Show verwijzen er speels naar, terwijl actiefilms als The Expendables 2 subtiel verwijzen naar de beelden.
10. Er zijn nog maar een paar echte penseelstreken van da Vinci over
Het schilderij heeft veel meegemaakt en heeft een geschiedenis van misbruik. Het Franse leger gooide stenen en krabde in de ogen van de apostelen. Restaurateurs verwarden het met een fresco, waardoor er nog meer schade ontstond. Het is zoveel bijgewerkt dat het werk van de kunstenaar er nauwelijks nog te zien is. Toch blijft het een prachtig gezicht.
